3 maja – Święto Narodowe Trzeciego Maja
Ogłoszona w 1791 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Obojga Narodów była pierwszą w Europie, a drugą na świecie, po konstytucji Stanów Zjednoczonych z 1787 roku. Główną przyczyną uchwalenia Konstytucji była pogarszająca się sytuacja międzynarodowa Polski, która wpłynęła na przyspieszenie obrad w listopadzie 1790 r., kiedy to przeprowadzono ponowne wybory do sejmu (pierwsza kadencja Sejmu Czteroletniego, 1788-1790). Już w grudniu 1790 r. doszło do porozumienia między królem Stanisławem Augustem a Ignacym Potockim, przywódcą stronnictwa patriotycznego i wspólnych prac nad nową ustawą zasadniczą państwa. Częściowy wpływ na redakcję ustawy mieli również Hugo Kołłątaj i Stanisław Małachowski. Przedłożony izbie tekst Ustawy Rządowej 3 maja 1791 r. został uchwalony jednogłośnie.
Konstytucja nadawała państwu polskiemu charakter dziedzicznej monarchii konstytucyjnej. Głównym organem władzy wykonawczej była Straż Praw na czele której konstytucja stawiała króla. Jednak akty królewskie wymagały kontrasygnaty jednego z ministrów (było ich pięciu). Natomiast głównym organem władzy ustawodawczej był dwuizbowy parlament (senat i izba poselska) wybierany co 2 lata i przyjmujący ustawę większością głosów.
W skład konstytucji weszła także ustawa o miastach królewskich , która zapewniała mieszczaństwu nietykalność osobistą, swobodny zakup dóbr ziemskich, dostęp do urzędów i godności, a także udział w sejmie. Konstytucja zapewniała również wzięcie chłopów pod opiekę prawa i rządu i tolerancję dla wyznań innych religii, jednak religią panującą był katolicyzm.
Po odzyskaniu niepodległości dzień 3 maja został ponownie uznanym świętem narodowym na mocy uchwały Sejmu z dnia 29 kwietnia 1919 r. Po II wojnie światowej władze komunistyczne zabraniały publicznego świętowania i święto to zostało zniesione w 1951 roku. Zmiana ustroju pozwoliła na ponowne ustanowienie i przywrócenie Święta Trzeciego Maja. Pierwsze obchody odbyły się w 1990 r.
Obraz Jana Matejki „Konstytucja 3 maja 1791” powstał równo 100 lat później (od stycznia do października 1891) i znajduje się w zbiorach Zamku Królewskiego w Warszawie.
Ponadto zapraszam do obejrzenia i wysłuchania materiałów na temat konstytucji i historii powstania dzieła Matejki:
https://www.youtube.com/watch?v=EUZlYsMDSbY – Sejm Wielki i Konstytucja 3 maja
https://www.youtube.com/watch?v=_EjUJZPd2tk – Jan Matejko „Konstytucja 3 maja 1791 roku”/ Animacja
https://www.youtube.com/watch?v=LceQYeW-7uM Spotkanie z mistrzem / Jan Matejko: „Konstytucja 3 maja 1791”.
W zakładce „Nauka online” został umieszczony także program webinariów ”Historia po królewsku”, zachęcam do zapoznania się z podanymi terminami.
ŹRÓDŁA:
Justyna Piekarczyk, 2006, ‘Encyklopedia szkolna – język polski, gimnazjum’, wydawnictwo Greg, Kraków.
Tadeusz Cegielski, Katarzyna Zielińska, 1997, ‘Historia dzieje nowożytne’, Wydawnictwa Szkolne
i Pedagogiczne 1991, Warszawa.
1 maja – Święto Pracy, Międzynarodowy Dzień Solidarności Ludzi Pracy
Święto Pracy obchodzone jest na całym świecie od ponad 100 lat i zostało wprowadzone dla upamiętnienia wydarzeń z 1886 r. w Chicago, które zostały krwawo stłumione. Protesty i strajki miały na celu wywalczenie skróconego dnia pracy, niezatrudnianiu dzieci i stworzenia godziwych warunków.
W reakcji na wydarzenia w Stanach
Zjednoczonych kongres Drugiej
Międzynarodówki, który odbył się w 1889 r. w Paryżu, podjął uchwałę o
ustanowieniu międzynarodowego dnia walki o 8- godzinny dzień pracy. Choć uchwała nie określała, jaki to ma być dzień, powszechnie przyjęto, że dniem tym
powinien być 1 maja. Jego pierwsze obchody w wielu krajach , w tym również na
ziemiach polskich miały miejsce już w 1890 r. Ustawą z dnia 26 kwietnia 1950 r.
ustanowiono dzień 1 maja świętem państwowym
i dniem wolnym od pracy. W wielu miejscowościach z tej okazji odbywają się
marsze i okolicznościowe uroczystości.
Źródło:
Bartłomiej Kozłowski, 2003,
‘Święto Pracy’, artykuł dostępny na: https://web.archive.org/web/20090105204155/http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=35286
2 maja – Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej
Dzień Flagi to święto, które zostało wprowadzone 20 lutego 2004 roku na mocy ustawy o zmianie przepisów o godle, barwach i hymnie RP. Dzień 2 maja został ustanowiony przez Sejm RP „Dniem Flagi Rzeczypospolitej Polskiej”. Ma on wyrażać szacunek do flagi i propagować wiedzę o polskiej tożsamości i symbolach narodowych. Polskie barwy narodowe kształtowały się od wielu stuleci i mają pochodzenie heraldyczne, nawiązują bowiem do kolorów herbowych Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Wybór daty nie jest przypadkowy, gdyż właśnie 2 maja 1945 r. polscy żołnierze umieścili biało-czerwona flagę na kolumnie Zwycięstwa Siegessäule w Berlinie. O godzinie 15.00 garnizon Berlina oficjalnie poddał miasto i wtedy zaczął się czas wieszania flag. Flaga polska zawisła w różnych miejscach m.in. na placu przed Reichstagiem, na wspomnianej kolumnie Zwycięstwa, a potem na Bramie Brandeburskiej.
Kult flagi trwał od początku istnienia
naszego narodu, a w dniu 01.08.1919 r. sejm uchwalił ustawę
o godle i barwach Rzeczpospolitej Polskiej, które określały wygląd flag, chorągwi i sztandarów. Wtedy po raz pierwszy doszło do rozdzielenia
flagi i godła. Flaga Polski jest z nami we wszystkich ważnych chwilach, podczas
wydarzeń uroczystych, ale także w dniach żałoby wybitnych Polaków i momentach
radości.
Istnieje wiele form eksponowania barw narodowych, takich jak
noszenie biało-czerwonej kokardy narodowej , którego
wielkim zwolennikiem był prezydent RP Bronisław Komorowski .
Biel umieszczona jest w środku, czyli w sercu kokardy, a czerwień na zewnątrz.
Na ubraniu barwy narodowe można nosić także w formie wstążki.
2 maja obchodzony jest także Dzień Polonii i Polaków za Granicą.Poza Polską, święto flagi państwowej obchodzone jest m.in. w Stanach Zjednoczonych, Argentynie, Meksyku, Ukrainie, Litwie, Finlandii czy w Chinach.
Te oraz inne ciekawe informacje
związane z barwami narodowymi znajdziecie w linkach zmieszczonych poniżej.
Dowiecie się z nich o historii, procesie tworzenia flagi… a także uzyskacie dostęp do mini przewodnika
MSWiA „Biało-Czerwona”, który zawiera zasady prezentowania flagi
z tradycją i honorem.
Z okazji święta zamieszczam również fragment wiersza Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego – Pieśń o fladze:
Jedna
była – gdzie? Pod Tobrukiem.
Druga była – hej! Pod Narvikiem.
Trzecia była pod Monte Cassino,
A każda jak zorza szalona,
biało-czerwona, biało-czerwona!
czerwona jak puchar wina,
biała jak gwiezdna lawina,
biało-czerwona. (…)
Tak
mówiły do siebie flagi
i raz po raz strzelił karabin,
zrobił dziurę w czerwieni i w bieli.
Lecz wołały flagi: – Nie płaczcie!
Choćby jeden strzępek na maszcie,
nikt się zmienić barw nie ośmieli.
Zostaniemy biało-czerwone,
flagi święte, flagi szalone,
nie spoczniemy biało-czerwone,
czerwone jak puchar wina,
białe jak śnieżna lawina,
biało-czerwone. (…)
Źródła:
http://dzienflagi.org/historiaflagi.html
http://dzienflagi.org/jakpowstal.html
https://www.rp.pl/Dobra-osobiste/305029996-Jak-prezentowac-flage-Polski-zgodnie-z-tradycja-i-honorem.html – mini przewodnik
http://www.polskaflaga.pl/DzienFlagi.html
https://poezja.org/wz/Ga%C5%82czy%C5%84ski_Ildefons_Konstanty/26424/Pie%C5%9B%C5%84_o_fladze
